2 minuten
Misschien herkent u het wel: de medewerkers zijn druk, druk met hun eigen taken en steeds vaker blijven er zaken liggen, iedereen weet het eigenlijk wel maar niemand pakt het op, niemand lijkt zich echt eigenaar te voelen.
Vorige week was ik bij een vergadering in een welzijnsorganisatie waar het er even naar uitzag dat het daar ook zo zou gaan. De voorzitter somde alle taken en projecten op die dringend opgepakt moeten worden. De aanwezigen knikten: “Ja, tuurlijk, we weten best dat er zaken blijven liggen, belangrijke zaken zelfs, maar ja we hebben geen tijd.” Niet verrassend bood niemand zich spontaan aan. Ineens viel de term ‘probleemeigenaar’: díe zouden aangewezen moeten worden, dan zouden er weer meters gemaakt worden. Er viel meteen een stilte, de stemming verslechterde zienderogen en verschillende mensen wierpen al een blik op de klok.
Eigenlijk is best logisch. Wie wil er tenslotte eigenaar zijn van een probleem? Van een mooie auto of een geweldige nieuwe uitdaging, oké, maar van een probleem? Nou nee, dat voelt toch vooral als opgezadeld worden met iets vervelends. En dan ook nog naast je bestaande werk.
Toch kwam het op deze vergadering nog goed. Het tij keerde volledig toen er werd geopperd om een brainstorm te houden. Een brainstorm waar iedereen aan mee kan doen en inbrengen wat hij of zij belangrijk vindt, kan meedenken en meebeslissen over de prioriteiten en hoe die gezamenlijk aan te pakken. Het enthousiasme was groot, de eerste ideeën vlogen meteen over tafel, een datum was zo geprikt en iedereen ging met een goed gevoel naar huis. Enkele dagen later is nog steeds goed te merken dat er energie is, energie om er samen te schouders onder te zetten.
Psychologisch eigenaarschap is een gevoel
Vanuit het fenomeen eigenaarschap is goed te zien wat hier gebeurt. Eigenaarschap in organisaties staat enorm in de belangstelling, het is ‘hot’. Dit verschilt wezenlijk van juridisch eigenaarschap en de rechten en plichten die daaruit voortvloeien.
Eigenaarschap in organisaties duidt op het psychologisch fenomeen. Dit psychologisch eigenaarschap is de ‘state of mind’ waarin iemand ‘gevoelens van bezit’ ervaart. Dat kan voor van alles en nog wat zijn: een koffiebeker of parkeerplaats, voor persoonlijke taken en doelen, maar ook voor zaken zoals projecten, het eigen team of de organisatie waar diegene werkt. In taal is dit vaak goed zichtbaar in bijvoorbeeld: “Dat is van mij, op mijn werk, in mijn project, hier bij ons doen we dat zo”, etc.
Positieve effecten eigenaarschap
Dit eigenaarschap staat vooral in de belangstelling vanwege de positieve effecten die het kan hebben. Als mensen zich waarlijk eigenaar voelen, blijken ze vaak meer trots en tevreden te zijn, meer gemotiveerd om goede prestaties te leveren en bereid zich extra in te spannen. Organisaties zien dit natuurlijk graag bij hun medewerkers en willen graag een cultuur waarin dat bevorderd wordt.
Het moge duidelijk zijn dat het benoemen van probleemeigenaren, niet de juiste weg daarvoor is. Iemand weliswaar gevoelens krijgen maar dat kan niet van de een aan de ander gegeven worden, laat staan opgelegd worden. Wat er dan wel kan?
Minimale vereisten eigenaarschap
Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat we ons pas eigenaar kunnen gaan voelen als we een onderwerp/idee/ding aantrekkelijk vinden, als we dat goed leren kennen, er in investeren en er controle over hebben. Cruciaal is we ‘geraakt worden’ en dat het ‘vermaakbaar’ is: we moeten er een eigen stempel op kunnen drukken. Zo bezien is een brainstorm dus een uitstekende eerste stap om gevoelens van eigenaarschap op te roepen. Om eigenaarschap echt een plek te geven in de organisatie, daar is er natuurlijk wel wat meer voor nodig.
Meer weten over de route naar daadwerkelijk eigenaarschap, collectief eigenaarschap en de gevaren? Lees hier het uitgebreide artikel.